Opinia o inteligencji ssaków morskich jest do dziś kwestią sporną. Nie ma bowiem jednej, w stu procentach obiektywnej opinii odnośnie tego tematu. Naukowcy próbują określić co tak naprawdę jest miernikiem inteligencji u wszystkich zwierząt. Powstało kilka hipotez, lecz żadne nie wyjaśniają wszystkiego do końca.

MÓZG

Mózg orki waży ok 5620g, co stanowi 0,09% masy jej ciała (przy wadze 6 ton). Jednak waga i wielkość mózgu nie jest wskaźnikiem inteligencji - większe zwierzę potrzebuje odpowiednio dużego mózgu, by mogło sterować swoim ciałem. Przyjęto więc metodę wyrażenia proporcji ciężaru mózgu do wagi ciała.

Próbowano za pomocą tego parametru definiować inteligencję poszczególnych gatunków i tu pojawił się problem - nie da się określić jednoznacznie typowej wartości, która byłaby charakterystyczna dla poszczególnych gatunków zwierząt. Wahania w wadze mózgu potrafią być na prawdę duże (do 1kg u człowieka) i do tego dochodzą różne inne czynniki, tj: wiek zwierzęcia (u młodych osobników stosunek ten jest znacznie wyższy, niż u zwierząt starszych), stan w jakim znajduje się mózg oraz to, jakie jego partie uwzględniono w badaniach. Ponieważ badanie nad masą mózgu przeprowadzono u niewielkiej liczby gatunków waleni sądzi się, że niewiele wniosło to do postępu w odkrywaniu tajemnicy inteligencji ssaków morskich. Gdy wykluczono jedną teorie, pojawiła się następna - kora mózgowa. Teoria głosi, że miarą inteligencji zwierzęcia jest stopień fałdowania kory mózgowej. Jednak i ta idea upadła, choć nie do końca - owszem, kora mózgowa delfinów posiada więcej fałd, niż u człowieka to jednak jest o połowę cieńsza... Zaczęto dokładniej badać zewnętrzną budowę mózgu delfinów i odkryto, że posiada o wiele mniej złożoną budowę od mózgów ssaków lądowych. Przyczyną tego jest ewolucja - ssaki żyjące na lądzie rozpoczęły intensywny rozwój jakieś 50 milionów lat temu, natomiast walenie wróciły do oceanu 70 mln lat temu, krocząc własną ścieżką ewolucji. Badania ujawniły także fakt, że walenie nie posiadają 6 warstw kory mózgowej, tak jak w przypadku ssaków lądowych (brakuje warstwy nr IV). Poza tym nie różnią się budową i funkcjonalnością od warstw w mózgach ssaków lądowych. Wnioski te sprawiły, że wiara w równie inteligentne jak my delfiny wyraźnie przyhamowała, choć naukowcy wciąż nie są do końca pewni, czy kora mózgowa to niezastąpiony czynnik w rozwoju inteligencji...

Zachowanie i inteligencja - co je łączy?

Photo by SeaWorld

Wiadomo, że orki i inne delfiny to zwierzęta, które szybko pojmują informację przekazywane im przez człowieka. Delfin potrafi nauczyć się wielu skomplikowanych sztuczek i chętnie wykonuje polecenia tresera, z którym szybko zaczyna go łączyć silna więź. Naturalne zachowania dzikich osobników, jak i te zaobserwowane u zwierząt w niewoli dostarczają argumentów za i przeciw odnośnie teorii inteligencji waleni. Delfiny komunikują się między sobą oraz potrafią wyrażać swoje niezadowolenie, smutek oraz radość. Odróżniają nawet kształty, co widać bardzo podczas treningów zwierząt w niewoli. Dlatego stwierdzenie, iż delfiny są zwierzętami, które nie potrafią wykazać się logicznym myśleniem jest błędne, równie absurdalne co podobne stwierdzenie dotyczące naczelnych. Krytycy argumentują sprawę tak: Jak zwierzę inteligentne może przypływać w to samo miejsce, gdzie czekają na niego harpuny wielorybnicze (chodzi o rzeź delfinów w Taiji) lub osiada na plaży, gdzie czeka go śmierć? Mimo tych stwierdzeń wciąż istnieje więcej przykładów, które ukazują inteligencję tych morskich ssaków - i wciąż pojawiają się kolejne...